Covid-19 ve Havalandırma Sistemleri

Covid-19 Havalandırma / HVAC Sistemleri ile Yayılabilir mi?

Sağlık yetkilileri, COVID-19’un çoğunlukla enfekte bireyler hapşırırken veya öksürdüğünde yayıldığını ve virüse damlacıklarla maruz kaldıklarını bildirmektedir. Bu damlacıklar doğrudan kısa mesafelerde solunabilir veya sık sık dokunulan yüzeylere düşebilir. Büyük damlacıklar normalde yaklaşık bir metre uzaklıkta zemine çöker havada asılı kalmaz, ancak küçük damlacıklar daha uzun süre ve daha uzak mesafelerde havada kalabilir. Yaşam ve çalışma alanlarınızda COVID-19 için önlem tedbirlerini uygulamadığınız sürece, küçük damlacıklar HVAC sistemleri tarafından diğer alanlara da taşınabilir.

10 mikronun altındaki büyüklükteki viral damlacıklar, bir endişe kaynağıdır, çünkü uzun süre havada asılı kalabilirler. Havadaki asılı kalan virüslü damlacıklar her ne kadar enfeksiyonun asıl bulaşma yolu olmasa da bu da göz ardı edilemez. Birçok HVAC sistemi, yeniden yapılandırılmadıkları sürece bir enfeksiyon riski oluşturacaktır.

Yüksek Basınçtan Düşük Basınç Alanlarına Hava Hareketi

Basınç farklılıkları hava hareketi yaratır ve havada asılı kalan partiküller taşınır. 2019 koronavirüsü (SARS-CoV-2), çevresinden daha yüksek bir basınçta bir odada salınırsa, yayılma eğilimi gösterir. Dengesiz havalandırma sistemlerine sahip yapılar, hava hareketi üzerinde sınırlı kontrol bulunduğundan COVID-19’a karşı zayıf durumdadır. Dengesiz HVAC sistemleri de enerji harcar, en kısa sürede sistemin düzeltilmesi gerekir.

Bununla birlikte, HVAC mühendisleri hava basıncı farklılıklarını, bir “önleme” tedbiri olarak da kullanabilir. Potansiyel koronavirüs tehlikesi olan odalar negatif basınç altında tutulur, çünkü hava içeride kalır. Aynı zamanda, virüsü dışarıda tutmak için diğer alanlar pozitif basınç altında tutulur. Örnek olarak hastaneler virüsü hapsetmek için COVID-19 hasta odalarında bu stratejiyi kullanırlar.

HVAC Kanalları İle Hava Sirkülasyonu

Havalandırma sistemleri genellikle dışarıdan alınan temiz havanın bir kısmı ile yapı içerisinden egzozu yapılan havanın bir kısmını karıştırarak “karışım/make up” havası elde eder. Bu durum yapı içerisindeki virüs bulunabilecek havanın tekrar başka alanlara da verilmesini sağlayacağından ciddi risk teşkil etmektedir. Başka bir deyişle, klima santrali tarafından sunulan birden fazla mahal savunmasızdır.

Hava sirkülasyonu ile COVID-19 transferi riskini azaltmak için, içeriye verilen besleme havasını ve içerideki hava değişim katsayısını maksimum seviyeye çıkarmak gerekir. Mümkünse bina % 100 temiz hava ile havalandırılmalı ve egzoz havası sisteme tekrar verilmemelidir. Öte yandan, yapının bulunduğu hava koşulları ve ısıtma ve soğutma sistemlerinin kapasitesi bu istenilenleri yapmaya yetersiz kalabilir.

Hava filtrelerinin iyileştirilmesi ve filtrasyon özelliklerinin arttırılması da COVID-19’u önlemeye yardımcı olmaktadır. ASHRE minimum MERV-13 standardında filtre önermektedir.

Birçok hava mikrobunu yakalayabilen hastane sınıfı filtrelerden MERV 16 en üst standart iken HEPA filtreler daha da verimlidir.

Ancak, havalandırma sistemi kapasitesi filtre değerini sınırlayabilir. En verimli filtreler aynı zamanda en yüksek basınç düşüşüne neden olur ve havalandırmayı kısıtlayabilirler.

Deneyimli bir mekanik tesisat firması, havalandırma cihazlarınıza çalışabilecek en yüksek filtre derecesini belirleyebilir. Daha verimli filtreler kullanmak için bir fan yükseltmesini de düşünebilirsiniz.

Ultraviyole antiseptik ışınlama sadece koronavirüsleri değil, aynı zamanda Legionella bakterileri ve küf gibi diğer zararlı mikropları da öldürebilir. HVAC mühendisleri, diğer inşaat alanlarına yayılmadan önce mikropları öldürebilecekleri hava taşıyıcıları için UV dezenfeksiyon sistemleri önermektedir.

Enerji Geri Kazanımlı Ventilatörlerde Hava Kaçakları

Isı geri kazanımlı havalandırma cihazları (IGK), dış hava kaynağı ile egzoz havası arasında; ısı ve hava nemini transfer ederek sistemin verimliliğini artırır. Bununla birlikte, iki hava akışı arasında sızıntı olabilir ve egzozdaki viral parçacıklar besleme havasına ulaşabilir. IGK cihazları eğer iyi tasarlanmış ve bakımı sık sık yapılırsa bu risk azalır, çünkü hava kaçağı ortalama olarak % 1-3 oranındadır.

IGK cihazları uzman ekip tarafından kontrol edilmeli ve hava kaçağı çok yüksekse baypas edilmeli veya onarılmalıdır. IGK cihazı ile birlikte yüksek verimli HVAC filtreleri kullanıldığında risk daha da azalmaktadır çünkü; gelen hava iç mekanlara ulaşmadan mikro düzeydeki zararlı partiküller tutulmaktadır.

Covid-19 ve Havalandırma Sistemleri